De Verplichting tot Betaling van Expertiseonderzoek bij Ziekte van een Werknemer

Wanneer een werknemer ziek wordt, kan een expertiseonderzoek essentieel zijn om de gezondheidsstatus en werkcapaciteit van de werknemer te evalueren. Dit roept de vraag op wie verantwoordelijk is voor de kosten van een dergelijk onderzoek: de werkgever, de werknemer, of een andere partij? In dit artikel beantwoord ik deze vraag op basis van protocollen, vakliteratuur en jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep (CRvB).

Juridische Achtergrond en Richtlijnen

In Nederland zijn de rechten en plichten van zowel werkgevers als werknemers bij ziekte geregeld in de Wet verbetering poortwachter. Deze wet legt een aantal verplichtingen op aan de werkgever om de re-integratie van de werknemer te bevorderen. Een belangrijk onderdeel hiervan is het laten uitvoeren van medische onderzoeken en het opstellen van een plan van aanpak in samenwerking met de bedrijfsarts.

Volgens de richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) is het doorgaans de plicht van de werkgever om de kosten voor medische onderzoeken en re-integratie-inspanningen te dragen. Dit komt voort uit de wettelijke verplichting van de werkgever om de werknemer te ondersteunen bij zijn of haar re-integratie.

Betaling van Expertiseonderzoek

In de regel is het dus de werkgever die de kosten draagt voor een expertiseonderzoek, vooral als dit onderzoek noodzakelijk is voor de re-integratie of het bepalen van de arbeidsgeschiktheid van de werknemer. Dit kan onder andere voortvloeien uit een conflict over de mate van arbeidsongeschiktheid, waarbij een second opinion of een onafhankelijke medische expertise gewenst is.

Het uitgangspunt hierbij is dat de werknemer niet financieel belast mag worden voor kosten die samenhangen met de verplichtingen van de werkgever onder de Wet verbetering poortwachter. Het is echter mogelijk dat in sommige gevallen de werknemer toch zelf voor de kosten moet opdraaien, bijvoorbeeld als hij of zij op eigen initiatief een expertiseonderzoek aanvraagt zonder instemming of medewerking van de werkgever.

Jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep (CRvB)

Jurisprudentie van de CRvB biedt verdere verduidelijking over de verplichtingen van werkgevers met betrekking tot de betaling van medische onderzoeken. Een belangrijke uitspraak in dit kader is CRvB 1 april 2009, ECLI:NL:CRVB:2009:BI1027. In deze zaak werd bepaald dat, indien de werkgever een expertiseonderzoek noodzakelijk acht voor een correcte beoordeling van de werkhervatting of arbeidsongeschiktheid, de kosten in beginsel voor rekening van de werkgever komen.

De CRvB heeft ook benadrukt dat de kosten voor een expertiseonderzoek niet op de werknemer mogen worden verhaald als dit onderzoek noodzakelijk is voor de uitvoering van de re-integratieverplichtingen door de werkgever. Dit sluit aan bij de gedachte dat de werknemer niet financieel benadeeld mag worden door omstandigheden die buiten zijn of haar schuld liggen.

Uitzonderingen en Eigen Initiatieven van de Werknemer

Er kunnen echter situaties zijn waarin de werknemer zelf verantwoordelijk wordt gehouden voor de kosten van een expertiseonderzoek. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de werknemer, zonder overleg met de werkgever, een onderzoek laat uitvoeren dat niet direct verband houdt met de re-integratie of werkhervatting.

Daarnaast kan een situatie ontstaan waarin de werknemer het niet eens is met de uitkomsten van een door de werkgever gefinancierd onderzoek en besluit een eigen onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren. In dergelijke gevallen is het mogelijk dat de werknemer voor de kosten opdraait, tenzij anders overeengekomen met de werkgever.

Conclusie

In de meeste gevallen is het de verantwoordelijkheid van de werkgever om de kosten van een expertiseonderzoek te betalen wanneer dit verband houdt met de re-integratie en arbeidsongeschiktheid van de werknemer. Dit is in lijn met de verplichtingen die voortvloeien uit de Wet verbetering poortwachter en wordt ondersteund door richtlijnen van de NVAB en jurisprudentie van de CRvB. Werknemers worden doorgaans beschermd tegen financiële lasten die voortkomen uit re-integratieverplichtingen.

Werknemers die overwegen een eigen onderzoek te initiëren, doen er goed aan om eerst in overleg te treden met hun werkgever om te voorkomen dat zij onverwacht voor de kosten komen te staan. Juridisch advies kan in sommige gevallen ook nuttig zijn om de juiste stappen te bepalen en mogelijke kostenverplichtingen te begrijpen.