Voorzieningen in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is een Nederlandse wet die gemeenten de verantwoordelijkheid geeft om ondersteuning te bieden aan inwoners die dat nodig hebben. De wet heeft tot doel mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen en volwaardig mee te laten doen in de maatschappij. In dit artikel bespreken we de drie hoofdtypen voorzieningen die onder de Wmo vallen en aan welke voorwaarden voldaan moet worden om in aanmerking te komen voor deze voorzieningen. Hierbij maken we gebruik van protocollen, vakliteratuur en jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep (CRvB).

1. Voorzieningen voor Begeleiding en Dagbesteding

De eerste categorie voorzieningen onder de Wmo betreft begeleiding en dagbesteding. Deze voorzieningen zijn bedoeld om mensen te ondersteunen bij hun dagelijkse activiteiten en sociale participatie te bevorderen. Begeleiding kan individueel of in groepsverband plaatsvinden en richt zich op het bevorderen van zelfredzaamheid. Dagbesteding biedt structuur, zinvolle activiteiten en sociale interactie.

• Voorwaarden: Om in aanmerking te komen voor begeleiding en dagbesteding moet er sprake zijn van een beperking op het gebied van zelfredzaamheid of participatie. De beperking moet voortkomen uit een lichamelijke, verstandelijke of psychische aandoening.

De CRvB heeft in diverse uitspraken verduidelijkt wanneer iemand in aanmerking komt voor deze voorzieningen. In de zaak CRvB 30 maart 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:1186, werd bijvoorbeeld geoordeeld dat de gemeente zorgvuldig moet onderzoeken of er daadwerkelijk een beperking is die de noodzaak voor begeleiding rechtvaardigt.

2. Hulp bij het Huishouden

Een andere belangrijke voorziening onder de Wmo is hulp bij het huishouden. Deze voorziening is bedoeld voor mensen die door een beperking niet in staat zijn om hun huishoudelijke taken zelfstandig uit te voeren. Dit kan variëren van schoonmaken tot het verzorgen van maaltijden.

• Voorwaarden: De aanvrager moet aantonen dat hij of zij door een beperking niet in staat is om zelfstandig huishoudelijke taken uit te voeren. Hierbij wordt gekeken naar zowel fysieke als psychische beperkingen.

Volgens de richtlijnen moet de gemeente onderzoeken of er andere oplossingen zijn, zoals hulp van familieleden of mantelzorgers, voordat zij hulp bij het huishouden toekent. In de uitspraak CRvB 18 mei 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BQ5027, werd benadrukt dat de gemeente niet zomaar kan aannemen dat er mantelzorg beschikbaar is en dat zij de specifieke situatie van de betrokkene moet evalueren.

3. Woonvoorzieningen

De derde categorie betreft woonvoorzieningen, die zijn bedoeld om de woning aan te passen aan de behoeften van mensen met een beperking. Dit kan onder meer gaan om het installeren van trapliften, het aanpassen van sanitair of het verwijderen van drempels.

• Voorwaarden: De woningaanpassingen moeten noodzakelijk zijn vanwege een beperking die het zelfstandig wonen belemmert. Er moet tevens sprake zijn van een langdurige noodzaak.

In de jurisprudentie, zoals in de uitspraak CRvB 22 februari 2017, ECLI:NL:CRVB:2017:640, wordt aangegeven dat de gemeente moet beoordelen of de aanpassingen inderdaad bijdragen aan de zelfredzaamheid van de aanvrager. Ook moet de gemeente nagaan of er mogelijk goedkopere alternatieven zijn.

Conclusie

De Wmo biedt een breed scala aan voorzieningen die zijn ontworpen om mensen te ondersteunen bij het zelfstandig functioneren in de samenleving. De drie hoofdcategorieën van voorzieningen zijn begeleiding en dagbesteding, hulp bij het huishouden en woonvoorzieningen. Om in aanmerking te komen voor deze voorzieningen, moeten aanvragers aantonen dat zij door een beperking niet in staat zijn om zelfstandig te functioneren en dat er geen andere oplossingen voorhanden zijn. De jurisprudentie van de CRvB biedt belangrijke inzichten in hoe gemeenten deze criteria moeten beoordelen en waarborgen dat de toekenning van voorzieningen zorgvuldig en rechtvaardig plaatsvindt.